Merhabalar; Yine birlikteyiz. Liverpool’dan çıkalı 35 dk olmuş yani tarih hala 5-Ağustos-2019 ve Chester’e gelmişiz bile. Birmingham için yola çıktık, ama görmeden geçilmemesi geren güzel bir kasaba olan Chester’ı biz de görelim dedik. Etraftaki tarihi kalıntılar elbette Romalılardan kalma.
Chester, İngiltere’nin Kuzey Batı bölgesinde Cheshire kontluğunun merkezi şirin bir kasaba. M.S 69-70 li yıllarda Romalılar tarafından korunaklı bir bölge olarak seçilmiş ve Dee nehri kenarında askeri bir kale olarak kurulmuş. Adını da Dee nehri tanrıçasından dolayı Deva koymuşlar.
Deva nehri taşımacılıkta kolaylık sağlayınca ve Britanya eyaleti gelişince kısa sürede etraf tüccarlarla ve dolayısıyla aileleriyle dolunca Deva da bir yerleşim yeri olarak Chester kasabasına, ardından Victoria döneminde de şehre dönüşür. Chester da zaten Lejyonlar şehri anlamına geliyormuş. Tudor döneminde de bölgenin zenginlerinin yerleşim yeri olmuştur. Halen de zenginlerin sayfiye yeri gibi.
Sonra da Orta çağdan beri hala dimdik ayakta kalan kale surlarında yürüyenleri görüyoruz.
Romalılar tarafından kurulmuş kale surları ve yine Victoria döneminden kalma kırmızı tuğlalı evleri, orta-çağ dönemi esintileri ile masalsı bir havası var. Otobüsten indik yürüyerek sağa doğru gidiyoruz.
Belediye binasını geçiyoruz burası Northgate St. hemen solumuzda Katedral var devamla karşımıza hemen şu güzelim yapılar çıktı. Alttaki şekercinin kapısını İngilizlerin meşhur kurşun askeri süslüyordu.
Sedef kakma işlenmiş gibi duran iki katlı yapılarına hayran kalmamak mümkün değil ki bunlara The Rows -iki katlı ve sıralı yapılar deniyor, aslında Tudor dönemi yapıları olan bu binalardaki en büyük özellik dik eğimli çatıları, değişik biçimli süslü pencere ve bacaları ile yarı ahşap evlerin siyah -beyaz görünümleri. Charles Dickens‘ın romanlarındaki kasabalardan biri gibi. Bu yapıları daha sonra yakından göreceğiz ve sanırım ben bu kasabayı seveceğim.
Yolun sonunda Eastgate Street’e geldik ama sağa yürüdük şehrin merkezine geldik.
Aşağıda görülen taş sütun şimdi şehrin tam göbeğindesiniz diyor. Görülen sokak da Watergate st.
Eastgate ve Watergate Roma döneminin önemli iki caddesiydi. Tüm ticari iş yapan dükkanlar, demirciler, tekstil vs. hepsi buradaydı. Saksonlar ve sonra Tudor dönemlerinde Northgate St. ve Bridge st. de bu ticari işleve katıldı ve daha modern Rowlar yani tek katlı dükkanlar inşa edildi. Roma döneminden bu günlere kadar hayli badireler atlatmışlar. 1278’de şehirde büyük bir yangın çıkmış o zamanlar tek katlı ve ahşap olan dükkanlar yangından zarar görünce alt katı taş üstü balkonlu ahşap galeri şeklinde yeniden inşa etmişler ve bu gördüğümüz yeni tip Row (sıralı) tarzı binaları ortaya çıkarmış. Kısaca hiç biri orijinal değil ( çakma Tudor 😁) ve İngilterenin hiç bir yerinde de benzeri yokmuş.
Rehberimiz Sinan Aydın; Bulunduğumuz yer Eastgeat Street, Bridge St.ten devam edin yolun sonunda görülen köprünün sağından surlara çıkın soldan yürüyün zaten göreceksiniz bulunduğumuz bu yere zorunlu inilen merdivenleri var. Ama siz inmeyip aynı yoldan geri dönün zira çok keyifli bir güzergahtır dedi, biz de rehberimizin lafını ikiletmiyoruz. Bulunduğumuz cadde alışveriş caddesi restoranlar daha ilerdeymiş. Bizim önceliğimiz elbette ki, gezmek ve fotoğraf çekmek. Üstelik zaman çok sınırlı Katedral, kütüphane ve çok büyük ve güzel hayvanat bahçesini gezemesek bile sınırlı zamanı iyi kullanmak zorundayız.
Hemen sağımızdaki Bridge St’ten yürüyoruz. Tabii ki geçerken şöyle bir uğradık denecek kadar kısa bir gezi olmak zorundaydı. Ama ben yine de ardında sakladığı hikayeleri buldum. Anlatacağım…
Bridge Street’ten aşağı doğru yürüyoruz arkamızda bıraktığımız St. Peter’s Church daha güzel görünüyor.
Yolumuzun üstünde rastladığımız bir tur şirketi( Dewa) ve müzesi de var. İsteyenlere tarihi kıyafetler giydirip arkeolojik kalıntıları, eserleri uygulamalı gezdiriyor. Okul Eğitim Turları yapıyorlarmış. “isteyenlere orta çağ kıyafetleriyle dönemi yaşatmayı vadediyoruz” yazıyordu.
Haksız mıyım? Şu güzelliğe bakın. Kırmızı tuğlalı evleri oldum olası severim. Bir dönem bizde de dış cephe süslemesinde kullanılan Bartın tuğlası modaydı.
Aşağıdaki saat kulesi; Chester tarihini ve insanlarını hikayeler, fıkralar ve çeşitli aktivitelerle anlatan interaktif bir müze.
Köşede yine güzel bir yapı var. Sonra dönüp köprüye doğru gidiyoruz.
Neredeyse 2000 yıllık mazisi olan ve etrafı surlarla çevrilmiş Chester kasabasını Romalılar kurmuş demiştim. Surların bugünlere kadar gelebilmesinin sebebi 18.yy’dan itibaren şehrin korunma ihtiyacının ortadan kalkmış olmasıdır. Surlar toplamda 2 mil- ayak hesabıyla da 3 küsur km ye denk geliyor. Bugün de halkın güzel bir yürüyüş yolu olarak düzenlenmiştir ve gerçekten harika bir yürüyüş yolu sizi gezdirdikçe göreceksiniz.
Yine kırmızı kumtaşından yapılmış tuğlalar kullanılmış ve orijinal halinde kalan restore edilmemiş çok az yeri var. Ama günümüze kadar ismen ve dahi 🤨 kısmen korunmuş dört ana kapısı mevcut; Northgate, Eastgate, Bridgegate ve Watergate. Köprüye çıkmadan önce güzergahımızın haritasını alıntılıyorum mavi ile çizdim, yine de az yürümemişiz.👍
Biz şimdi aşağıdaki fotoğrafta görünen Newgate’ten surlara çıkacağız. Hemen yanında da Wolfgate-kurt kapısı var ve bu kapı en eski tarihli kapı. (Krokide çizdiğim mavi yuvarlak grupla olduğumuz yerdi oradan itibaren aldım) Ben önden gideyim bakalım güzel mi?😉 Hikaye mi? olmaz mı! Tam ortasına geldiğimiz de anlatacağım unutmayın.
Newgate; 1930 yılında trafik yoğunluğunu kaldıramayan Wolfgate’in hemen yanına yeni bir köprü inşası için mimar Walter Tapper ve oğlu görevlendirilir. Wolfgate’in hemen yanına güney kısmına daha geniş ve iki kuleli Neo-Gotik tarzda süslü bu köprü 1938 yılında bitirilip trafiğe açılır, hem de surların devamı sağlanmış olur.
Şansımıza hava da güzel surlarda manzara güzel hadi biz bu turistlerin tersine gideceğiz, buyrun gidebiliriz.
Elbette surların aşağısında ne var diye bakarak yürüyeceğiz. Yeşillikler içinde bir takım tarihi kalıntılarla çevrili bahçe Roman bahçeleri. Aslında 😉 bahçe orijinal değilmiş 1949’da Chester’da bulunan Roma eserlerinden parçalarla bir araya getirilmiş.
Fotoğrafta karşıda görülen yer Roma hamamının yerden ısıtma sisteminin buluntu parçalarla gerçeğine uygun yapılmış replikası, sütunlar da Roma hamamının spor salonundan kalan gerçek sütunlar. Bahçelerin yapımına Chester’ın 1951 Britanya Festivali’nde başlatılmış Dee Nehri’ne doğru geniş bir gezi yeri oluşturmak için de 2000 yılında yeniden düzenlenmiş. Halen nehirde gemi gezileri yapılıyor.
Dee Nehri’ni ancak bu kadar görebildik. 🤷♀️
Yolda başka arkadaşlarla karşılaştık. İlerde ağaçlardan bir şey görünmüyor dediler biz de geri döndük. Ama siz biraz daha gidin derim zira az ilerde 1785 yılında yapılan dilek basamakları var (Wishing Steps) Biz indik çıktık ama özelliğini sonradan öğrendiğim bu yere giderseniz siz atlamayın bari. 😁 Efsaneye göre; basamakları çok hızlıca koşarak iki defa iner sonra da bu basamaklarda sevgilinizle öpüşürseniz sevginiz daim dilekleriniz kabul olurmuş. Ben dedim demesine, ama siz yine de yaşınıza bakarak hareket edin derim. 🤭
Bu güzel bina hemen dikkatimi çekti. 😁 Evet pencereden diş ünitesi gördüm, ne de olsa kan çekiyor 😁 evet burası bir Diş Kliniği. Binadaki yazı da şöyle” The fear of the lord is a fountain of live”.
Newgate’e geri dönüyoruz genelde gidiş yönümüze doğru görülecek yerler hep sağımızda kalıyor. Şehre girerken gördüğümüz kalenin güney doğu kısmına denk geliyor, amfitiyatro’yu yakaladım. Roma döneminden beri varlığı biliniyormuş. 8000 kişilik bu alan daha çok yarışlar için kullanılanmış. 1929 yılına gelene kadar yeri fark edilmemiş. Başka bir yerdeki manastırın bahçesinde kazı çalışan amatör bir arkeolog açtığı çukurda kalıntılara rastlıyor ve amfitiyatro’nun duvarı olduğunu keşfediyor. Kazı 1939 da başlamış araya ikinci Dünya savaşı girince durmuş ve 1960 da yeniden yapıma başlanmış. Bitiş ve halka açılışı da 1972 yılında olmuş.
Newgate geldik tam ortasına yürümek için bir kule çıkmalıyız derken karşımıza bu gladyatör çıktı inanılmaz yani ortamı bu kadar birebir yaşamak harikaydı. Hani daha önce yazmıştım Dewa tur şirketi tarihi yaşatıyormuş diye sanırım onlardan biri grup gezdiriyordu. 😁
Evet sözümde duruyorum ve aşağıdaki kapının hikayesini yazıyorum. Önce fotoğrafı görelim Newgate yarım olan Wolfgate- yanındaki eski olan. Burada iki köprü var ama 3 aşamalı da hikayesi var. Newgate fotoğrafını başta koymuştum. Ayrıca yazı görseli olarak da en başta.
Wolfgate orta çağda inşa edilen ve günümüze kadar gelebilen Chester’in en eski kapısıdır. İlk kayıtlı tarihi 1066 yılına kadar gidebilir. Çok kez onarım gören kapı 1768’de Wolfgate – Kurt kapısı olarak anıldığı şimdiki şekliyle yuvarlak olarak inşa edilmiştir. İlk önceki adı peppergate idi sonra Wolfeld’s Gate en son da Wolfgate olmuş ve adını zamanın Chester Kontu Hugh Lupus’un armasındaki kurt başından almış olabileceği söyleniyor.
Hikayesi; Tabeladaki yazıyı her zamanki gibi oğlum Deniz’im tercüme etti teşekkürlerimle ve benim araştırmalarımla da ulaştığım şekliyle hikaye dedim ama tarihi bir gerçek ve çok bildik. Okuyalım. ☺️
Bir varmış bir yokmuş 🙃 tarih bu 1573 yılı yani 1. Elizabeth döneminde Chester Belediye Meclis üyesi olan Rauff Aldersey’in dünya güzeli bir kızı varmış. Rauff her baba gibi kızına zengin asil ama yaşlı bir damat adayı seçmiş. Seçmiş ama kız gönlünü sıradan bir tuhafiyeciye kaptırmış. 💑 Bunu duyan baba kızını sıkı takibe almış. Aşka kim ket vurabilmiş ki, meclis üyesi vurabilsin. Kızımız istemediği nişanlıdan kurtulmak için bir plan kurar. Bahçeye çıktığı bir gün yanındaki kızların vakit geçirmek için oynadıkları top bir şekilde surların üstünden dışarıya düşer. Bizim kızımız hemen- topu ben alayım diye gönüllü olur. Elbette sevgilisi duvarın dışında at ile bekliyordur ve kızımızı terkine attığı gibi dört nala 🏇 Gallerin karanlık sık ağaçlı ormanlarında kaybolur. Kızlar da haber vermekte gecikince peşlerine de düşemezler.
Aldersey Rauff kızının kaçışına o kadar kızar ki, Belediye Başkanını ikna ederek Peppergate kapısını gündüz atlı geçişe yasaklatıp geceleri ise tamamen kapattırır. Bu durum at arabalı tüccarları rahatsız eder ve o zamandan beri ” kız kaçırıldığında, peppergate’i kapat” deyimi Chester’lılar için zamanın deyimi olan “kısrak ahırdan kaçtıktan sonra ahır kapısını kapatmak” ile eş anlamlı kullanılmıştır. Ay ne güzel aslında bizdeki “atı alan Üsküdar’ı geçti” daha uygun. 😁
Her hikaye gibi bu da mutlu sonla biter. Çalışan kazanır misali diyelim zengin olup Chester’a dönerler Kraliçe 👸Elizabeth oğlanı şövalye yapınca da Lord ve Lady olarak yaşamlarını sürdürürler. Gökten düşen 3 🍎’nın ikisi onlara biri Chester’a. 😇
Yola revan olalım ve Doğu kapısı Eastgate’e varalım. Sokak sanatçısı 🤨 uzanmış surlara sere serpe resim çiziyor.
Eastgate’e doğru giderken, hani gezdiğimiz yerleri memleketten manzaralarla kıyaslarız ya işte buyrun bir ev yorumsuz.
Aslında bensiz olmazdı değil mi? 🙃
Eastgate; Romalılar döneminde Kalenin ana giriş kapısı olarak yapılmış surların en ünlü kapısıdır. Zamanında gerçek kuleli muazzam büyük bir kule kapıymış yıkılmış. 18-19 yüzyılda Grosvenor Kontu Richard tarafından 1769 yılında yeniden inşa edilmiş ve tarihi önemi büyük.
Kral IV. Henry 1403 te Shrewsbury isyanında yendiği Percy ailesinin oğlu Hotspur(ateşli) Henry Percy’yi ,Sir Richard Venables, Sir Richard Vernon’u da öldürdükten sonra vücutlarını dörde böldürüp bazı parçalarını Chester’da Eastgate köprüsünün dört kulesine ibret olsun diye astırmıştır.
Eastgate saati ise Kraliçe Victoria’nın elmas jübilesine denk gelen senede mimar John Douglas tarafından tasarlanıp yerel halkın katkılarıyla buraya dikilmiş. İlk tasarım betonmuş ama komşu evler üstümüze yıkılır diye itiraz edince ferforje de karar kılınmış. Fotoğrafta görüldüğü gibi tarihi eski olmasının dışında pek bir özelliği yok. Köprüden baktım bir tarafı Eastgate caddesi diğer tarafı Foregate Street görüntü güzel.
Yürüyoruz mis gibi bir hava var ve etraf iyice yeşillendi hemen solumda Katedral.
Chester Katedrali;
Romalılardan önce Keltlerin olduğu dönemde tapınak olarak inşa edilmiş. Roma döneminde de Apollona adanmış tapınağa dönüşmüş. Kısaca 7.yüzyıldan beri burada bir kilise var ve Chester’ın koruycu azizi St. Wesburg’a adanmış. Katedral’in şimdiki yerinde 1092 yılında Chester Kontu Hugh Lupus tarafından Benedictine manastırı olarak kurulmuş. 1540 yılında VIII. Henry hikayesini burada anlatmıştım, sevgilisi Anne Boleyn ile evlenebilmek için Protestanlığı kabul etmiş ve bütün Katolik kiliselerini yıktırdığında bu manastırın binalarını Chester St Werburg Katedrale dönüşmesi kaydıyla yıktırmamış geri vermiştir.
Adı nereden geliyor derseniz; St.Werburg, Chester kasabasının koruyucu azizidir ve bir Anglo-Sakson prensesi olarak doğmuştur. Annesi ve halasının rahibi oldukları Ely manastırında eğitilir, onlar ölünce de Ely manastırına Başrahip olur. Şifa dağıtır ve mucizeleri vardır. Öldüğünde Staffordshire de Hanbury’e gömülür. Kral olan ağabeyi gösterişli olsun diye mezarını Hanbury’deki kilisenin içinde bir tapınağa taşımaya karar verir. Taşınma için mezar açıldığında mucizevi bir şekilde bozulmadan durduğu görülünce hakkındaki mucize daha bir inanılır olur. Mucizesi de bir yaban kazını diriltmiş olmasıdır. Sonra mezarı Viking istilasından korunması için surlarla çevrili Cherter’a taşınır. Taşındığı dönemde Chesterda St. Werberh için kurulan bir tapınak vardır ve onun içine konur. Chester’i kuşatan Welsh’ler (galliler) istiladan vazgeçip kasabayı sebepsizce terk edince St. Welburg’un onları koruduğuna inanılır ve burası bir hac yeri olur. 1540 yılında manastır dağılmış bu arada St. Werburg’un türbesi de parçalanmış ama Werburg’un cesedi bulunamamıştır. VIII. Henry sayesinde şimdiki Cherter Katedrali kurulurken Werburg’un mabedinin kalıntı taşları yeniden birleştirilmiş ve Katedral içinde bulunan Leydi şapeline yerleştirilmiş. Ziyaret edilirse görülebilirmiş. Katedralin sadece kuzey-batıdaki kulesi 12. yüzyılda inşa edilen orijinal kısmıymış.
Ve güzelim bahçesinde sereserpe gençler.
Bu harika yolda yürümek inanılmazdı.
Çok değişik bir bahçeye geliyoruz, Falconry&Nature Gardens; Şahinlerle ve diğer yırtıcı kuşlarla gösteriler ve uygulamalı deneyimler yapılan yaban hayatı yaşatan bir merkezmiş. 10-15 dk bekledik ama hiç ziyaretçi gelmeyince biz de gösteriyi izleyemedik. Yolumuza revan olduk.
Dee nehri kanal manzarası harikaydı. Görünen de yüzer bir evdi.❤️
Surlarda iyi ki gezmişiz Orta çağ havası var, manzara var hava miss bayıldım. Hele böyle çamaşır asılı yaşanası evlere oldum olası hastayım.
Derken sanırım son kapıya geliyoruz. Manzaraya hayran kaldım.
Son kez etrafa bakalım Northgate köprüden inip yürüyeceğimiz cadde yine aynı isimli cadde, Northgate Street.
Buluşma yerimize doğru gidiyoruz bir pasaja girdik siz de gelin güzel şeyler vardı.
Bu tezgahtakiler çok hoş ama muhtemelen çin malı.
Burada da oyuncaklar maket halinde satın alıp kendiniz boyayabilirsiniz. İlerdeki delikanlı nasıl boyanacağını ya öğreniyordu ya da satmak için boyuyordu.
Son kez Watergate Street’e şöyle bir bakıp çıktık The Cross’ta grupla birleştik.
Bu güzel kasaba Romalılar zamanındaydı artık şehir. 😊 Bath şehri gibi aklımdan hiç çıkmayacak. Otobüsümüze bindik yolumuz Birmingham’a yanılmıyorsam 1-1.5 saatlik bir yolumuz olmalı. Keyifle gezdiğinizi umuyor sevgilerle Birmingham’da buluşalım diyorum. 💞💞💞
Alevin Vizöründen 