ÇİN HALK CUMHURİYETİ *PEKİN-1*

        Hiç aklımızda yoktu ama bir yerlere gitmek istiyorduk. ETS tur ile çoook uygun bir fiyatla yeni bir seyahat fırsatını yakalamışken de kaçıramazdık. 😉 Kaldı ki gideceğimiz ülke tam bir yasaklar ülkesi, kapalı kutu dünyanın en kalabalık ülkesi ÇİN iken.

        Çin Halk Cumhuriyeti yeşil pasaporta vize istemiyor. Yine de herkes mutlaka uçakta dağıtılan *giriş formu*nu dolduruyor, adres olarak bir yer bildiriyor. Bizler kalacağımız Baıfuı Hoteli yazdık. Pasaport kontrolünde formu veriyorsunuz. ATATÜRK Hava Limanı’nda THY’ları ile 13 Haziran 2014 saat 00:30’da başlayan serüvenin ilk ayağı olan Pekin için uçaktayız. Uçakta tek boş koltuk yok ve çoğu da Çinli… Pekin üzerinde havadan birkaç manzara ve iniş…

        Pekin Capital havaalanına 8,5 saatlik bir uçuş sonunda ulaştık. 5 Saat (TR 09:08) farkımız var, burada günün ortası. Bagaj ve pasaport kontrol vs. sonrası otobüse bindiğimizde saat 16:30 oldu bile. Dövizi en uygun otellerden alabilirsiniz sakın havalimanından almayın diye uyaran rehberimizi dinliyor döviz almıyoruz.

        Sıkı bir bagaj, pasaport kontrol sonrası rehberimiz Sami Avigdor Bey ve yerel rehber Ketrin ile (Catherine -kolaylık olsun diye çince isimlerini kullanmıyorlarmış) otobüsle büyük bir alışveriş merkezine doğru yola koyulduk. Trafik yoğun ama akış güzel. Sol sinyalini yak anında birbirlerine yol veriyorlar. Hava gri yağdı yağacak gibi ama sıcaklık iyi. Merkeze 1 saatlik yolumuz var. O zaman biraz Çin’den Biraz da Pekin’den bahsedelim.

       Çin Halk Cumhuriyeti; Hiç şüphesiz Dünyanın en kalabalık ülkesidir. Günümüze gelene kadar 4 bin yıl öncesinden yazılı tarihi vardır. Ama en önemlisi; Öğrenim hayatımızın ilk yıllarından beri bildiğimiz kağıdın keşfi ile gelişen matbaacılık, pusula ve barut gibi medeniyete hizmet eden buluşların hep Çin’den çıkmış olmasıdır… Ayrıca tarihi ipek yolu ve bize uzaydan bile görülüyor diye öğretilen Çin Seddi bu ülkenin tarihi kültürüdür. Filmlere bile konu olan Yasak Şehir (Forbidden City) yine talihsiz bir olayla adı tarihe yazılan Tiananmen Meydanı da kültürel değerlerinin en bilinenlerindendir. Başkenti Pekin’dir ve Dünya’nın en geniş üçüncü nehri Yangtze ülkededir, 300 kadar farklı dil kullanılsa da resmi dil Çince’dir. Ve birçok dini inanışın en başında Budizm gelir sonra Taoizm, Müslümanlık ve Hıristiyanlık. Halkın büyük çoğunluğu Han Çinlileridir. Para birimleri Renminbi (halkın parası anlamında) ama Yuan olarak kullanılıyor. Onların 1 Yuan’ı bizim 2,9 TL miz. 1 dolar- 2TL- 6 Yuan. Tabii 2014 yılında.

      Pekin (Beijing);

        İlk kez, Moğol İmparatoru ve aynı zamanda Çin’deki Yuan Hanedanının kurucusu olan Kubilay Han tarafından 1272’de başkent ilan edilmiş. Ming Hanedanlığı döneminde de “Kuzey Başkenti” anlamına gelen bugünkü adı Beijing ile resmi olarak 1420 yılında Çin Halk Cumhuriyeti’nin başkenti olmuş. Neticede 21 milyonluk nüfusu ile Uzak Doğu’nun en önemli şehri, 800 yıllık tarihi ile de Dünyanın en eski başkentlerinden biridir.

        Çook geniş yolları ve birçok üst çevre yolları var buna rağmen trafik sıkışıklığı yaşanıyor. Biz trafiğe yakalanmayacak saatlerde gezdik. Etraf sürekli işçiler tarafından temizleniyor, tertemiz bir başkent yere tek çöp atanı görmedim. Merkeze geldik yemekten önce bahsi geçen çok katlı alışveriş merkezine geldik tipik bir turistik avm bence. Toplam 27.000 metre kare yazıyor ve export mallar satılıyor. Rehberimize göre de tahmin ettiğim gibi muhtemelen çakma markalar satılıyor. Henüz döviz alamadığımız için rehberimiz herkese borç Yuan verdi. 😁 Bakalım nasıl bir yer haydi…

        Bize çok tanıdık geldi sıkıldık dışarı çıkıp biraz marketin çevresinde dolaştık. Tam karşısında Sanlıtun Soho diye görkemli bir yapılar topluluğu gördük. Rehberimiz işte burası tam da marka meraklılarına uygun bir yer. Ama kesinlikle avm değil. İçinde çok ünlü restoranlar, barlarlar var vakit yok zaten çok pahalı bir yer tavsiye etmem dedi… Ama gerçekten de muhteşem bir yapı.

        Otobüsle yerel bir restorana gidip ilk çin yemeğimizi yedik. Artık biliyorsunuz yemek paylaşmıyorum. Ama böyle bir sofra düzeni görünce paylaşmak farz oldu. Yemekler yuvarlak bir masa da yine yuvarlak dönebilen bir tabla üzerine konmuş tabaklarda sunuluyor. Bakınız haksız mıyım? (Masadaki makina benim değil)😁

        10 çeşit yemek var ama sadece iki tabakta tavuk ve et var. Sofrada 8 kişiyiz. İçimden eyvah dedim erkekler mutlaka et yer bizlere kalmaz. Ayıp olmasın diye tablayı da döndüremiyorum. 🤦‍♀️ Neyse umduğum gibi olmadı tabaklar boşaldıkça yenisini koydular kimse aç kalmadı. Bir de özel çay verdiler. Yemekler lezzetliydi. Çinde kimse evinde yemekli misafir ağırlamazmış. Böyle otelin lokantasında veya yine burada olan özel odalarda ailece rahatsız edilmeden yemeklerini yerlermiş. Öyle lüks odalar varmış ki biz görmedik içinde Tv si de varmış. Yani evinizin bir odası gibi düşünün. Fena fikir değil dedik. İşte çok gezen bilir. 😇 Sonra otele gittik, dileyenler çin ayak masajı için rezervasyon yaptırmaya gitti biz doğru 16. kattaki odamıza. TR saat 00:42 burada 21:42 hava parçalı bulutlu, 35 derece İphone öyle dedi… 😉

        Sabah istikamet meşhur Tiananmen Meydanı ve ikinci gündeyiz 14 Haziran 2014 bizim de evlilik yıldönümümüz… 💍 Çin bizim için en güzel kutlama oldu. Meydana yakın bir yerde otobüsten indik yürüyerek gidiyoruz. Çinlilerin çoğu şemsiyeli ☂️ bizim Catherine gibi. Vakit erken olmasına rağmen hayli kalabalık ve Çin halkı zaten çok kalabalık olduğundan diğer turistleri seçmek nerede ise imkansız. Bir de minik çinli tek başına kalabalık arasında kalmış neyse annesi arkadaydı. Rehberimiz aman dikkat gruptan ayrılmayın çinliler geliyor aranıza sokarsanız kaybolursunuz ben nerede fotoğraf çekeceksiniz söylerim dedi. Ama ben Önder’e güvenerek başladım çekmeye…

        Henüz sağdan gidiyoruz daha karşı meydana geçmedik ama bir köşe dönüyoruz karşımızda güzel bir yapı var *Qianmen Kapısı* (modern adıymış) veya Yongdingmen veya yine yerel halkın kullandığı adı Zhengyangmen. Anlamı “Barış Kapısı” olan Yongdingmen vakti zamanında Pekin’in tarihi şehir surlarının ön kapısı olarak yapılmış. 1553 yılında Ming Hanedanlığı zamanında inşa edilmiş. İmparator adak sunmak için Tiantan’a (Cennetin Sunağı) gittiğinde hep bu kapıdan geçmiş. Şimdi Çin tarih müzesi olarak ziyaret ediliyor.

        Pekin’e yeni yol ihtiyacı doğunca kapı 1950 yılında yıkılan Yongdingmen’in bu kulesi tarihi bir değer olarak korunmuş. Tam karşısında da diğer kule var. İlk öncü kapıya *Okçular kapısı* deniyor. Yine vakti zamanında diğer kapı ile yan duvarları bitişikmiş ve hepsi yasak şehrin içinde yer almışlar. Yürümeye devamla fotoğrafta görülen levhada * karşıdan karşıya geçen yayalar lütfen yeraltı geçidini kullanın * yazıyor. 😉

        Nihayet karşıya geçiyoruz devasa genişlikte yolları var ama hiçbir araba hız yapmıyor. Polis hadi hadi demeden sakince bizi karşıya geçirdi. Son model arabalar trafikte ve hiç korna çalan yok (gerçi yasak tabelası var) insanlar sakiin sanki sinirleri alınmış gibi. Yalnız Çinli gezi grupları hayli şamata yapıyorlar üstelik ses tonları yüksek ve konuşmaları da kaba…

      Tiananmen Meydanı; Neyse, Tiananmen Meydanındayız. Ama öyle elimizi kolumuzu sallayarak geçmedik. Yine x-Ray cihazlar polisler çok sıkı güvenlik önlemleri var. Gerçekten uçsuz bucaksız bir meydan. Şu anda 440.000 metrekare (109 dönüm) ile Dünya’nın en büyük yedinci şehir meydanı. Öyle ki 1 milyon insan sığabilirmiş. Hayali size kalmış yani büyüklüğü gözünüzde canlandırın.

        İnanılır gibi değil. Gençliğimizde, Mao yaşıyorken görmeyi hayal bile edemediğimiz meydan Tiananmen… Çin Halk Cumhuriyeti’nin tarihinde en bilinen Ming ve Çing hanedanlarının fermanlarının duyurulduğu, 1949 yılında da Mao Zedong’un Çin Halk Cumhuriyeti’ni tüm dünyaya ilan ettiği Meydan Tiananmen. Meydan o zamanlarda da yasak şehrin ana girişiymiş. 1417’de inşa edildiğinde Cheng Tian Men olan adı Qing hanedanlığı döneminde yeniden inşa edilmiş adı da *Ulusun Kapısı* anlamında kullanılan Tiananmen olmuş. Ve Çin Halk Cumhuriyeti tarihine yazılan en büyük trajediye sahne olan meydandır Tiananmen…

        Rehberimiz; Aslında bu meydanı siyasetle ilgisi olsun olmasın 40’lı yaşlardaki (şimdi 50 😉 bana bakmayın rehbere göre) herkes anımsar sanırım dedi ve devam etti. Pahalılığı, işsizliği ve hükümetin yaptığı reformları yetersiz bulan öğrencilerin her kesimden Çinli’nin 15 Nisan’da başlattığı protesto gösterilerin en yoğunu 1989 yılında 3 haziranı 4 hazirana bağlayan gece bu meydanda yaşandı. Hem de çok kanlı bir şekilde. O zamanlar plastik mermi vs yoktu doğrudan gerçek mermi kullanıldı. Dünya ayağa kalkmıştı sanki. Gösterilerde sivil halktan ölenlerin sayısı Çin’in resmî açıklamasına göre 23, bağımsız kaynaklara göre 500-600, kimilerine göre ise 2000‘in üzerindeydi.

        Şimdi hangi Çinliye sorsanız ya susar ya da yuvarlak sözlerle geçiştirir. Direnişin ve kalkışmanın sembolü ise; fotograf sanatçısı Jef Widener’n 5 Haziran günü çektiği, tankların önünde duran adı ve de akibeti meçhul elinde erzak filesi ile duran Çinli’nin fotoğrafıdır. *Tank Man* diye aratın bulursunuz demeyi de ihmal etmedi. Bizede; sakın İnternette Çin devrimi vs araştırmayın anında yolumuzdan çevirirler deyip bir anısını anlattı. Zaten youtube’a facebook’a falan giremezsiniz. Yine takip edemeyecekleri için facebook yok onun yerine kendileri başka bir facebook benzeri yazılım kurmuşlar. Çin Halk Cumhuriyeti hala yasaklar ülkesi vesselam…

        Evet meydandaki konumumuza döneyim. Hemen solumuzda Mao’nun mozolesi ve önünde Kahramanlık anıtı ilk göze çarpan yapılar. Mao’nun şimdi sadece mozolesi var. Yerli ziyaretçilerin kuyruğu görülmeye değer. Bizim gezme imkanımız yok. Rehberimizin anlattığı kadarı ile vasiyetinde gömülmek istemesine rağmen mumyalanmış. Ziyaret edenler cam bir tabut içinde mumyalanmış Mao’ya saygılarını sunuyorlarmış. Kahramanlık anıtı; 1952 yılında başlayan inşaat 1958 yılında bitmiş. Tam 17.000 parça granit ve mermerden yapılmış. Kaidesi çevresinde devrim tarihçesini içeren rölyefler var. Sütunda da Mao’nun *Halk Kahramanları Ölümsüzdür* yazan kaligrafisi.

        Bir video karesi paylaşacağım (teşekkürler Önder’im) 💞 zira Dünya’nın en büyük ekranı burada hem de iki tane. İlk kare benim çektiğim ama tam görünmeyebilir. İki uzun duvar gibi görülenler aslında dev tv ekranları. İkinci fotoğrafta görüntülü ekran ve diğeri 3. fotoğraftaki Meclis Binasının önünde.

        Rehberimizi takip ederek alt geçitten bu kez yasak şehrin ilk kabul kapısı olan Cennetsel Barış Kapısına doğru gidiyoruz. İlk kareyi hem meydanın kalabalıklığını hem de nasıl temizlendiğini göstermek için koydum. Diğeri malum alt geçit ve sonrası geldiğimiz yerin karşıdan görünüşü…

        Tiananmen kapısı (Cennetsel Barış Kapısı). Şehrin dört bir tarafında açılan kanallardan ve şehrin içinden bir nehir geçiyor. Önümüzdeki ilk köprüden geçmeden önce iki fotoğraf karemiz ile rehberimize kulak verelim. Cennetsel Barış Kapısı İmparator Youngle döneminde inşa edilmiştir. İki kez yangın geçirdikten sonra 1651 yılında yeniden inşa edildiğinde şimdi gördüğünüz dış şekliyle aynıydı. Ve bugünkü Tiananmen adını da o zaman vermişlerdir.

Ortada Mao’nun portresi var ve her yıl bir sanatçı tarafından yenisi yapılıp asılır. Mao hala Çin için bir liderdir ve halen Mao’nun resmine laf edenin cezası ölümdür. Ahhhh ah… 😞 Portrenin sol tarafında *Çok Yaşa Çin Halk Cumhuriyeti* sağında *Çok Yaşa Dünya Halklarının Büyük Birliği* yazıyor.

        Bayrakları kırmızı, üstünde sarı renkte bir büyük, dört küçük yıldız var. Büyük yıldız komünist partiyi, küçük yıldızlar da dört unsuru temsil ediyor; Askerler, öğrenciler, işçiler ve Çinli kapitalistler. Yanlardaki Çin bayraklarının yanına ülkeye gelen yabancı devlet adamlarının bayrakları asılır. Gördüğünüz beyaz sütunun üstünde ejderha heykeli ve çevresinde ejderha motifleri işlenmiş. Ejderha Çin’lilerin hayatında önemli yer tutar. Hatta ejderha soyundan geldiklerine inanırlar ve ejderha da gücü temsil eder. Çin mitolojisine göre Çin ejderhasının 10 tane oğlu vardır ve hepsi farklı şeylere hükmederler; hava, ateş, su gibi. Buradaki ejderhalar da ses’e hükmederler ve yüzleri sarayın dışına dönüktür. İmparatora -savaşa gidiyorsun ama fazla oyalanma çabuk dön derler. İçeride de iki tane göreceksiniz yüzleri saraya dönüktür. Onlar da imparatora; Dışarda fazla kalma biraz da sarayınla ilgilen derler 😁 dedi…

        Çevresindeki iki aslandan sağdaki erkek, soldaki dişidir. Erkeğin ayağının altında inci var dünyayı temsil eder ağzı açıktır. Soldaki aslan dişidir ayağının altında inci değil yavrusu vardır anneliği temsil eder. Kalabalıktan tam olarak çekemedim bile…Tiananmen kapısından geçince dış avluya geçmiş oluyoruz içerde bir avlu daha var henüz biletle geçilen yere gelmedik.

        Önümüzdeki ilk köprüden geçtik. Dar ve uzun bir koridor ile yasak şehire girişin ilk kapısı olan Meridyen kapısına gelmeden önceki alanda mesire yeri gibi insanların oturup dinlendiği yiyip içtiği güzel bir yere geldik. Oh en azından ağaçlık zira o kadar sıcak ki, anlatamam. Ön kapıda gördüğümüz ejderha dikili taşın aynısı burada da var…Bir yerde kostümlü fotoğraf çektirenler diğer tarafta lezzetli Pekin ördeğimiz var diye reklam yapan restoran gördüm. Zaten Yasak Şehirde aynı bizim Topkapı gibi avludan avluya geçiliyor. Bir de elimdeki yasak şehir broşüründen çektiğim fotoğrafı ekledim şehri daha iyi gözlemleyebilirsiniz. Alttaki fotoğraflar krokide kırmızı okla gösterilen yer anlaşıldığı gibi henüz ilk yapı olan Meridyen kapısına gelmedik. Evet şimdi buradan alttaki ilk fotoğraftaki görülen kapıdan geçeceğiz.

        Dış avlu girişinden önce ben 😊 ve sonraki fotoğraflarda Meridian kapısı. Kapı geçişi ve yasak şehir için biletlerimiz alındı, sağdaki kapıdan geçeceğiz. Yine X-ray den geçtik çakmaklar toplandı güvenlik had safhada. Wu Men olarak bilinen Meridian Kapısı, imparatorluk sarayının güney girişidir. Biz de buradan itibaren hep yukarı sağa doğru gidip Kuzey’de -Shen Wumen kapısından çıkacağız. Yasak Şehir’in şimdi gireceğimiz bu güneydeki Meridian Kapısından başka kuzeyde Shenwu Kapısı, batıda Xihua Kapısı ile doğuda Donghua Kapısı olmak üzere dört kapısı daha var.

        Meridian Kapısının ortadaki geçit kapısı sadece imparatora ayrılmıştı. Yüksek mevki adamlar sol kapıyı ve kraliyet ailesinin üyeleri sağ kapıyı kullanırlardı. Halkın hiçbiri 1911 yılından önce bu kapılardan geçemediler. O nedenle adı Yasak Şehir olarak anılıyor. Aslında şehir değil bir saray kompleksidir. İmparator törenler düzenlemek için Yüce Uyum Salonuna (Taihe dian) gittiğinde Meridian kapının kulesindeki davullar vurulur çanlar çalardı. Ve her yıl Çin’in resmi ay takvimi için bir tören düzenlenir ve bu kapıdan geçirilirdi.

         Yasak Şehir (Forbitten City)

        Krallar- İmparatorlar her zaman ben her şeyin merkeziyim der. Çin efsanelerinde de İmparatorlar Dünya’nın ve cennetin merkezidir. Bu yüzden de ülkelerinin tam merkezindeki şehri başkent seçer saraylarını da şehrin tam ortasına inşa ederler. İmparator Yongle’ı Dünya’nın merkezi olarak gösterecek olan şehrin temeli 1407 yılında atılıyor 1420 yılında da şehir tamamlanıyor. Yapılar Fengshui’ye göre düzenlenmiş. Yasak Şehir, 1420’den 1912 yılına kadar Ming hanedanlığının 14 ve Qing hanedanlığının 10 İmparatorunun resmi ikametgahı idi. 1925 yılında müze oluyor. 1987 yılında da halkın ziyaretine açılıyor. Tam 800 küsür yapının olduğu ve 600 yıldır Dünyanın en iyi korunan ahşap yapıları olması nedeniyle yine aynı yıl Dünya Mirası listesine alınıyor.

        Yasak şehir Çince adı *Gu Gong* eski saray anlamındadır, İmparatorluk sarayı da denir. Ama bir de Çince Zijin Cheng’den gelen adı vardır o da *mor yasak şehir* anlamına gelir. Çince zi-mor-zarif anlamına gelir ve İmparatorluğu temsil eder. Ayrıca Çinli gökbilimciler morun Kuzey yıldızının sembolik rengi olduğuna inanırlar.

        Ve yine Mitolojilerinde gökyüzü tanrısının evi Kutup Yıldızıdır. Pekin de Kuzeydoğu’dadır (Kuzey’den iki derece saptığı için) Yasak Şehir’de onun merkezindedir. Dolayısıyla İmparatorun sarayı da Kutup Yıldızının yeryüzündeki yansımasıdır. Dolayısıyla İmparator dünyadaki cennetin efendisi Yasak Şehir de evi olmuş oluyor. 🤔 Zijin Cheng adındaki Jin de Çince yasak, İmparatorun onayı olmayan şehre giriş-çıkışlar yasak demek. Geriye Cheng kaldı o da surlarla çevrili şehir anlamındadır. Evet ortalık biraz rahatladı gibi 😉 Yasak Şehre dönelim ilerde yine anlatacağım.Haydi rehberimizin peşinden gidelim…

        Karşımızda göz alabildiğince geniş mermer kaplı bir alan. Tam bir görsel şölen. Ama burada da tek bir ağaç yok. Sebebi de sarayı her türlü saldırıdan ve yangından korumak. Rengarenk ahşap çatılı binalar ve bir sürü inip çıkılacak basamaklar, geçilecek 5 adet yan yana köprü var. Neden 5 tane? Her zamanki gibi ortadaki köprüden geçiş hakkı İmparatorun. Hemen iki yanındakiler kralın ailesi için en dış iki tane de yüksek mevki kişilerin kullanımı içinmiş. İlk fotoğrafta görülen köprülerin altından Tongzi nehri geçiyor. Ama aslı Altın Su Nehri diye biliniyor ve Yasak Şehri yangınlardan selden korumak için elle kazılarak Tongzi nehri ile birleştirilmiş. Yılan şeklinde kıvrımlı yapılmış. Sebebi de Çin Mitolojisinde yılanların evlerin koruyucu tanrısı olduğuna inanılması. Gerçekten de yaşanılan birkaç yangın bu sayede söndürülmüş. Zaten dış kanallarda da Tongzi nehrinin suyu var.

       Yüce uyum kapısı *Taihe Me* Tam karşımızda artık görmeye alıştığımız klasik Çin mimarisiyle yapılmış sarı çatılı bina *Gate of Supreme Harmony* (Taihe me) Yüce uyum kapısı diye anılıyor. Yasak Şehrin ikinci büyük kapısıdır. Ming hanedanlığı döneminde yapılan binanın o zamanlar Fengtianmen olan adı Çin’in Mançurlar tarafından fethinden sonra Taihe Me olmuş. Genelde ziyafetler ve törenler için kullanılmış. Fotoğrafta sağ tarafta ama aslında Yüce Uyum Kapısının doğusunda Zhaode, solda yani Batıda Zhendu Kapısı olmak üzere iki de küçük kapısı var. Yine hemen girişte sağda seramik salonu var. Bu kapıdan geçildiğinde de Qing Sarayına çıkacağız. İlk fotoğraftaki pankartta yazılan çok güzel bir söz var solda* Kültürü kalpten yaşatın* sağda *Çalışarak mirası koruyun* Google ile bu kadar anladım. Doğrusunu bilen varsa bilmek isterim.

        Yüce uyum kapısına gidince her iki yanında da devasa bronz aslan 🦁 heykelleri ile karşılaştık. İlk fotoğraf Meridian kapısının arkası avluya geçtiğimiz yönü. Ortamın kalabalıklığını göresiniz diye. Yüce Uyum Kapısındaki aslanlar İmparatorluğun gücünü temsil ediyorlar. İlk fotoğraftaki doğu kısımdaki (yine fotoğrafa göre sağdaki) aslan erkektir ve sağ pençesini Dünya’nın üstüne koyarak İmparatorluk tüm Dünya’ya hükmeder demektir. Bana İngiltere Kraliçesi Victoria’nın heykelini hatırlattı. Neyse diğeri batıdaki dişidir ve sol pençesini yavru bir aslan üstüne koyarak İmparatorluk ailesinin üretken, huzur ve refah içinde olduğunu ifade eder. Karanlık görünen fotoğrafta Yüce Uyum Kapısından çıkarken görünen Yüce Uyum Salonu *hall* yazdığı için hep salonu deniyor saray denmiyor ben de öyle yazıyorum. 😊

Yüce Uyum Salonu (Taihe dian); Altın Taht Salonu olarak bilinir. Ortada yine çok güzel mitolojik şekiller işlenmiş mermer rampa, iki yanındaki merdivenlerden İmparatora ait. Üç katlı bu salonun diğer iki yanındaki merdivenlerden de (İmparator değiliz ya) biz çıkıyoruz. 😁 Çok geniş bir terası var. Yasak Şehrin kalbi sayılan bu salonda İmparatorun yüksek memurları kabul ettiği, ülke sorunlarını görüştüğü ana sarayı. Evet izlediyseniz hatırlarsınız *Son İmparator* filminde İmparator Pui’nin buradaki yaşamını anlatır. İzlememiş ama merak edenlere tavsiye ederim. Eşsiz yorumuyla çok sevgili blog arkadaşım*Aslinda.blog* (Link mavi kelimede) tıklayarak sayfasındaki paylaşımından ulaşabilirsiniz. Yazılarını da okumanızı tavsiye ederim keyiflidir.

        Etraf o kadar kalabalık ki, öne geçip İmparatorun tahtını çekemedim. 🥺 İmparatorların taç giyme törenleri, düğün ve doğum günleri ile Çin yeni yılı kutlamaları gibi büyük törenlerin hepsi burada yapılırmış. Görüntü gerçekten güzel.

        Karşıya geçmeden önce Yüce Uyum Kapısını bir de bu yönden görelim ilk fotoğraf sonra sağ ve sol tarafta görünen yapılara bakalım çoğunda sergi varmış ardından doğru karşıya geçelim.

        Alttaki ilk karede merdivenlerden çıkarken gözüme çarpan bronzdan yapılmış semaver görünümlü kaplar. Rehberimize sordum Ding denilen bir çeşit antik Çin kabı genelde küçük boyları tütsü yakmak içindir. Burada zamanında mevcut 18 eyaleti temsil ediyormuş dedi. Bence yine salonu kötü ruhlardan korumak için konulan tütsü kapları. 😉 Yandaki ilk fotoğrafta daha önce bahsettiğim neredeyse yekpare mermer rampayı buz blokları üzerinde kaydırarak Çin’in güney eyaletlerinden taşımışlar. Bazen de buz tutan nehirden kaydırmışlar. Zaten Yasak Şehrin yapımında bir milyon işçi çalışmış deniyor. Diğer fotoğraflarda yine şehrin her yerine yerleştirilmiş dev kazanlar var. Buradaki kazanlar şehrin yağmur sularının toplandığı kısaca şehrin yangın kovası 😁 görevindeler. Yasak Şehir çevresinde 308 adet fıçı varmış. Görelim sonra bir efsane var anlatayım…

        Efsaneye gelince; İmparatorun kahini huzura çıktığı bir gün; Yakın zamanda ülkede büyük bir sel felaketi olacak, birçok köy ve şehir sular altında kalacak. Ama asıl felaket, bu yağmur sularından içen herkesin delirecek olmasıdır; İmparatorum önleminizi alın demiş. İmparator da Yasak Şehirde ne kadar sarnıç, kap, kacak, kazan varsa suları depo ettirmiş. Artık koyacak yer kalmayınca da bu kazanları mecburen salonların önüne koydurmuş. Yağmur suyu girmesin diye de hepsinin ağzını sıkıca kapattırmış. Gerçekten de sel felaketi yaşanmış. Yasak şehir dışındaki herkes sarnıçlarındaki yağmur suyundan içince delirmiş. Bir müddet sonra Yasak Şehirde su sıkıntısı başlayınca İmparator kazanlardaki suyu sadece ben kullanacağım deyince kendi hariç tüm Yasak Şehir halkı da kehanetten kaçamamış ve delirmiş. İmparator bir süre sonra bakmış ki, delilerle bir arada yaşamak çok zor, hem su da bitmek üzere gidip önlerinden geçen nehrin suyunu içip o da delirmiş. 🤪 Ama efsane bu ya, herkes deli olduğundan akıllı kimse de kalmayınca kimse delirdiğinin farkında değilmiş. 😁

        Merkez Uyum salonu (Zhonghe dian); Yüce Uyum Salonun yanından çektiğim fotoğrafta karşımızdaki iki yapıdan önde tek çatılı olan küçük yapı Merkez Uyum salonu (Zhong he dian). İkinci kare yine Yüce Uyum salonundan çıkınca da hemen karşınıza gelen Merkez Uyum Salonunun önü. Diğerlerinden farkı tek çatılı ve içinde İmparatorun tahtı varmış biz yine göremedik. Ming hanedanlığı döneminde yapılmış. İmparator Yüksek Uyum Salonuna gitmeden önce burada dinlenir tören öncesi programı hazırlarmış. Birkaç kez yangın geçirmiş. Birkaç isim değiştirmiş en sonunda 1420’de İmparator Yongle’ın saltanatının 18. Yılında yeniden inşa edilip Zhonghe dian adını almış.

        Korunmuş Uyum Salonu (Baohe dian); Salon üç katlı mermer çerçevedeki son salon. Yüce Uyum salonuna benziyorsa da biraz daha küçük. Bu bina da iki kere inşa edilmiş en son 1765 yılında restore edilmiş. Ming dönemi İmparator ve ailesi için tören kıyafetlerini giyme yeri olarak kullanılmış. Qing hanedanlığında ise törensel ziyafetlerin yeri olmuş. Ama son Qing İmparatoru bu salonu şehire alınacak yüksek memur sınavlarının yapıldığı yer olarak kullanmış. Başarılı olan 10 adayı da burada onurlandırırmış. Kalabalık nedeniyle doğru düzgün çekememişim.

        Korunmuş Uyum Salonunun arkasında, merdivenlerin ortasında görülmeye değer Yasak Şehrin en büyük taş kabartması var. Dokuz adet Ejderhayı incilerle oynuyor olarak betimlemişler. Ben suda yüzüyorlar sanmıştım. Bu yek pare taş blok çok kutsal sayılır ve her iki hanedanlık döneminde bu taşa elini sürenler ölüm cezasına çarptırılmışlar. Taş blok Pekinden 70 km. uzaktaki Fangshan’dan saraya taşınmış. Önündeki tabelada *20 bin kişi ve bir o kadar at ve katır tam 2.5 ayda getirdi* yazıyordu.

        Şimdiye kadar gezdiğimiz yerler *Dış Avlu* İmparatorun ülke yönetiminde idari yapı olarak kullandığı, elçileri ve diğer devlet görevlilerini kabul ettiği, törenler düzenlediği bir mekan olarak kullanılmış.

        Bu avludan çıkmadan önce mimari güzelliklerden birkaç çatıyı paylaşmasam yazım eksik kalır. Ayrıca bu çok özel çatılarda gördüğümüz hayvan figürleri Çin mitolojisinde bilinen hayvanlardır. Ve binaları koruduğuna inanılır. En önde mitolojik bir hayvan olan qilin (çilin diye okunuyor) üzerine binmiş bir adam var. Çilin’in özelliği doğru ile yalan söyleyeni ayırabilmesi. 🤔 Sayıları bulundukları yapının önemine göre artıyor veya azalıyor. Yüksek erkanın farklı, Kraliçe ile çocukların farklı, cariyelerin farklı. En arkada da yine ejderha vardır. Ejderha daha önce bahsetmiştim bulutlara hükmederek yağmur yağdırıyor dolayısıyla da binaları yangından korumuş oluyor. Şu güzelliğe bakınız.

       Cennetsel saflık kapısı (Qianqingmen); Taş bloğun hemen karşısında mermer kaide üzerinde görünen kapıdır. Dış avlu ile iç avluyu birbirine bağlayan merkez kapıdır. Yine önünde iki bakır aslan ile bakır yağmur kazanları var. Buradaki aslanlar da saray cariyelerinin ve İmparator eşlerini devlet işlerine fazla karışmamaları konusunda uyarıyormuş…

        Çok sıcaktı kapıdan geçmeyip yan binalardaki koridordan yürüyerek Cennetsel Saflık salonuna (Qianqing gong) geldik.

        Cennetsel Saflık salonu (Qianqing gong); Salon 1420 yılında Ming Hanedanı Yongle döneminde inşa edilmiş. İmparatorun ikametgahı, hem de çalışma salonu olarak kullanılmış. Sonra gelen Qing Hanedanından 5. İmparator Yongzheng zamanında konut olarak kullanılmaya son verilmiş. Mevcut salon da 1798 yılında İmparator Jiajing döneminde inşa edilmiş. İçinde tahtı varmış biz yine göremedik. 😠

        Cennetsel Saflık Salonunun önünde dikkat çekiçi objeler vardı. Doğu tarafında fotoğrafta solda Rigui denilen mermerden eski bir güneş saati, ortasında Turna kuşu-İmparatorluğun sonsuzluğunu ve bütünlüğünü anlatıyor. Ve sağda yani Batıda yine eski bir ölçüm aleti olan jialiang var. Enteresandır bu alet sembolik sadece vicdan ölçüyormuş. İmparatorun her şey de dakik, güçlü ve adil olduğunu gösteriyor. ⚖️

        Hemen arkasına geçiyoruz. Karşımıza Göksel Birlik Salonu çıktı. Diğer avludaki tek çatılı merkezi uyum salonuyla benzer mimariye sahip.

        Göksel Birlik Salonu (Jiaotai dian); Büyük festivaller yapıldığında, doğum günlerinde İmparatoriçenin yüksek rütbeli saray erkanının tebriklerini kabul ettiği yer olarak kullanılmış. Ming Hanedanlığının Jiajing hükümdarlığı döneminde yapılmış. Ming hanedanlığı İmparatoru Shunzhi hadımlar devlet işlerine karışmaya başladığında binaya hadımlar için * idari işlere karışmayın* yasağı getiren demir bir işaret çaktırmış. 🤭 Ferman duyurulması, İmparatora bağlı önemli kişilerin onurlandırılması, askeri atamalar ve daha birçok işler için kullanılan 25 adet yeşim mühür de burada saklanırdı.

        Hemen arkasında Dünyevi Huzur Sarayı (Kunninggong) var.

        Dünyevi Huzur Sarayı (Kunninggong); Ming hanedanı döneminde İmparatoriçenin yaşadığı salon. Qing hanedanlığı döneminde İmparator ve eşinin evlilik odası ardından da Şamanizm de tanrılara sunak olarak kullanılmış. Ziyarete açık olmayan bir salonun fotoğrafını da çekmedim. 😬 Yazmadan duramayacağım. Birçok yer kapalı açık olanlarda eşya yok varsa da kalabalıktan görme imkanı yok. Böyle olunca da biteviye benzer binalar arasında dolaşmış oluyorsunuz. Neyse renkler ve işçilik ve yasak ülkenin Yasak Şehrini dolaşıyoruz az şey değil. İstikamet İmparatorluk bahçesi Yuhuayuan.

        İmparatorluk Bahçesi (Yuhuayuan); İlk fotoğraftaki Karasal Huzur Kapısından (Kunningmen) geçtik. Ming hanedanlığı döneminde inşa edilen bahçe çok küçük ve samimi göründü gözüme. Gerçekte içinde her biri farklı mimariye sahip 20 kadar yapı varmış. Ağaçlar harika ve asırlık. Ne de olsa İmparator ailesinin özel bahçesi. Qing hanedanlığı döneminde cariye seçimi burada yapılırmış. Tipik Çin bahçe sanatı apaçık belli Bonzai’ler her köşede.

        Üçüncü fotoğraftaki Selvi ya da Ardıç ağacı sadakat ve sevginin sembolü olarak biliniyor. Son İmparator Aisin Gioro Hai’nin tek eşi Wanrong ile bu ağacın altında evlenmişler. Ardından ağaçlar birbirine dolanınca İmparator ile İmparatoriçenin ne kadar uyumlu olduğu simgeleniyor denmiş.

        Bu son fotoğrafta kapının batısındaki harika köşkün adı da Bin Sonbahar Köşkü (Qianqiu ting). Ayrıca İlkbahar, Yaz ve Kış köşkleri de varmış. Sonbahar köşkü ile ilkbahar köşkü aynı tasarımdaymış. Yüksek mermer kaide yeryüzünü konik çatı da cenneti temsil ediyor.

        Yasak şehir turumuz sona ermek üzere ilk fotoğrafta görülen, kuzeydeki İlahi Kahramanlık Kapısı (Shenwumen)’den çıktık. Bizden tam 100 yıl önce 1924 yılında son İmparator Puyi de bu kapıdan çıkmış. 😉 Son İmparator (Puyi’nin) filmi için *Asli’nda.blog* a uğramayı unutmayın yukarda yazmıştım. Link mavi kelimede.

        Yasak Şehirde Çin geleneksel uygulaması Fengshui’ye göre konumlandırılmış demiştim. Fengshui’ye göre kuzey yönünde sırtını dayayacağı güçlü bir de tepe olması gerekiyordu. İşte karşıdaki tepe bu nedenle inşa edilmiş ikinci fotoğraf. Evet tamamen el işçiliği. Yasak Şehir’in çevresindeki kanaldan çıkan taşı toprağı olduğu gibi oraya yığmışlar al sana koca bir tepe… Adam çok nasılsa karşıdan karşıya taşısın dursunlar. 🤭 Bu tepedeki yapılan köşk ve Jingshan Parkı daha önce Yasak Şehir’e ait iken elim bir vakadan sonra İmparatorluk bahçesinden ayrılır.

        Anlatayım; Ming İmparatoru Cong Zhen vergiler ve kötü yönetimden dolayı çıkan isyanla uğraşırken bir de dışarda Mançularla savaşıyordu. Bir gün İmparator isyancıların Yasak Şehrin kapısına geldiği, diğer taraftan Çin Seddinin kapılarını açan general yüzünden Mançu’ların seddi aştığı haberini alır. Çok değil ertesi günü Yasak Şehre ulaşan Mançular burada Cong Zhen’i çıplak vaziyette ağaçta asılı olarak bulurlar. Ve o günden sonra park İmparatorluk bahçesinden ayrılır. Son kare şehrin güvenliği sağlayan kanal. Yasak Şehir 1860 yılında İkinci Afyon Savaşında İngiliz ve Fransız kuvvetleri tarafında işgal edilmiş. Savaş bittikten sonra tüm bu güzel binaları yağmalamışlar.

        İki buçuk saatlik turumuz göz açıp kapayana kadar bitti bile. Öğlen oldu yemek için kısa bir yürüşle güzel bir bahçede yerel restorandayız. Keşke daha çok vaktimiz olsaydı da Yasak Şehir’deki diğer müzelerin içini de gezebilseydik. Belki kendimizi ortamın havasına daha kolay kaptırırdık. Elveda Yasak Şehir seni görebilmek yine de müthiş bir duyguymuş.

        Yemek sonrası yine yemyeşil bir parktayız *Tiantan Parkı*. Burası aslında bir tapınağın parkı *Cennet Tapınağı* The Temple of Heaven. Yasak Şehir ile aynı dönemde yapılmış onun iki katı büyüklüğünde. Sebebi de tapınak olması. Hiçbir yapı tapınaklardan büyük ve yüksek olamaz.

        Cennet Tapınağı; Ming ve Qing hanedanlığı döneminde İmparatorlar Cennete tapınmak, adak sunmak için gelirlerdi. İlk önce Ming İmparatoru Youngle döneminde inşa edilir. Sonra Ming imparatoru Jiajing ve Qing imparatoru Qianlong döneminde yeniden yapılırken biraz daha genişletilir sunaklar, kurban yerleri eklenir. Halkın girmesi yasak olan tapınak ancak 1988 yılında halka açılmıştır. Kompleks yapının en kıymetli yapısı *İyi hasat için Dua Salonu*

        Tiantan parkının Doğu kısmından giriş yaptık. Sabah sporu Kung-fu, Taiji yapanlarla müzik eşliğinde göbek atanlar bile vardı. Hemen arkamızdaki merdivenleri çıktık. Tapınağa giden renkli bir geçit ve harika görüntüler var. İnsanlar ne kadar güzel, kadınlı erkekli birlikte kağıt oynuyorlar. Bizlerin hasret kaldığı görüntüler.

        Bu kendi halindeki insanlarla güle oynaya, selamlaşarak güvenliğe geldik. Bizim girdiğimiz kapı doğuda olunca haliyle binaların yanına çıkmış olduk. Ama ben size bilgiden önce muhteşem görüntüyü karşıdan en güzeli ile vermem gerek *İyi Hasatlar İçin Dua Salonu*.

        Bu yapı Cennet tapınağı değil. Tapınak bu sunağın benzeri tek katlısı imiş. Ama dedim ya çok geniş bir alan ve biz ancak bu kadarını gördük. İmparatorlar yılda üç kez bu komplekse geliyorlar. İlk kameri ayın 8. gününde iyi hasat için, yaz Gündönümünde yağmur duası için ve kış Gündönümünde bu kez iyi hasat teşekkürü için. İmparator kış Gündönümünde burada kalıp 3 gün de oruç tutuyor. Bizim anladığımız manada bir oruç değil elbette sadece şarap🍷 içmiyor et 🍖 yemiyorlarmış. 😁 Tapınakta ibadet ettikten sonra iyi hava ve bol tahıl için İyi Hasat İçin Dua Salonu’na gelip dua ediyor. Ardından kompleks içindeki kurban yerine gidip kurbanını kestiriyor.

        Tören arifesinde, adaklar sunağa getirilirken, 350 metre uzunluğundaki yukarda fotoğrafını paylaştığım oyun oynayanların olduğu koridordan geçirilirmiş. Adını da şimdi rehberimizden öğrendim. Uzun Koridor veya Yetmiş İki Uzun Koridor olarak bilinir, çünkü duvarının arkasındaki yetmiş iki oda vardır ve hepsi bu çatı altındadır dedi. Bütün bu seremoniler bir düzen dahilinde yapılıyor. Müzik akademileri bile varmış. Kurban seçimi ve töreninin provası, İmparatorun giyimi vs. hepsi için özel odalar varmış.

        Kompleks iç sunak ve dış sunak olarak iki bölümden oluşuyor. Biz şimdi kuzeyde ve iç sunaktayız. Sunağın doğusunda ve batısındaki yapılar tanrılara ayrılmış sunaklar. İmparatorlar aynı zamanda atalarına ve Bulut, Yağmur ve Rüzgar Tanrısı gibi diğer doğa olaylarının tanrılarına da tapıyorlardı. İlk fotoğraftaki yani Batı sunakta ay, yıldız, bulut, yağmur, gök gürültüsü ve şimşek tanrılarının isimlerinin yazılı olduğu tabletleri varmış şimdi hediyelik eşya dükkanıydı. Doğu sunağında da cennet tapınağının maketleri vardı gezdik. İkinci fotoğrafta İyi Hasat İçin Dua Salonunun diğer yanı, basamakların her kademesi 9 adet. Çinlilerin uğurlu sayısı. Son kare birazdan ekleyeceğim İmparatorun bu sunağa giriş kapısı ve salonu.

        Tek çivi dahi çakılmadan yapılan sunağın içine girilmiyor ama kapıdan bakabiliyorsunuz. O kadar karanlıktı ki fotoğraflarım hiç güzel değildi. Neyse içerde yine dairesel dizili sütunlar vardı. Ortada 4 adet sütun dört mevsimi, dışında 12 adet sütun yılın on iki ayını ve yine dışa doğru 12 iç kısımda (gündüz) 12 dış sütun (gece) olmak üzere 24 adet sütun da günün saatini gece, gündüzü temsil ediyor. Hepsini toplarsak 28 adet sütun da gökteki takım yıldızlarını sembolize etmiş oluyor.

        Şimdi alttaki ilk fotoğrafta görülen kapı İmparatorun dua ritüeli için geldiğinde giriş kapısı aynı zamanda da dinlenip giysisini değiştirdiği salon. Diğer fotoğraf ritüel sonrası kurban olarak adak edilen nesnelerin yakıldığı odun sobası. Tabelasında odun sobası yazıyor. 😁 Adaklar hayvan olduğu gibi eşya, kumaş gibi nesneler de olabiliyormuş. İyi Hasat Dua Salonu önünde de yine tütsü kabı olan Yasak Şehir’de de gördüğümüz ding’ler var.

        İyi Hasat Dua Salonu giriş kapısından bakalım. Sağ ve sol açık orta kapı kapalı zira o kapı Tanrılara aitmiş. Derinlemesine baktığımızda komplekse ilk giriş kapısı ve önünde 360 metre uzunluğunda Red Stairway Bridge- kırmızı merdiven köprüsü veya İmparator yolu olarak adlandırılan üç şeritli yol var. Ve yol aşağıdan yukarı doğru yükseliyor. Yeryüzünden gökyüzüne gidiş temsil edilmiş. Köprü denmesi ise altında kurbanlık hayvanlar için geçit varmış. Bu üç şeritli yolun ortasından bu kez İmparator değil temsili Tanrılar geçiyor, İmparator sol yani (alttaki fotoğraf) Batı şeritten yürüyorken yüksek rütbeliler de Doğu şeridi kullanırmış. Çatılarda yine ejderha heykelleri var.

        Qing hanedanının yıkılmasından birkaç yıl sonra, cennete kurbanlar son defa Cennet Tapınağı’nda yapılmış, Cumhuriyet kurulduktan sonra gerçek törenler değil temsili törenler yapılıyormuş. Ve kompleks 1998’de Unesco Dünya Mirası Listesine dahil edilmiş…

        Çok yorulduk sizler de yorulmuş olmalısınız ama bugünü ikiye bölmek olmazdı. En iyisi hep birlikte şöyle güzel bir göl kenarında çocuklarla dinlenelim ki, yarın Çin Seddi’ne çıkabilelim.

        Sağlık ve sevgiyle kalın. 💞💞💞