ÇİN HALK CUMHURİYETİ *PEKİN -2*

Çin Seddi

Çin Halk Cumhuriyeti gezimize devam ediyoruz. Pekin’de ikinci günümüz tarih 15 Haziran 2014 Sabah kahvaltısının ardından yola koyulduk. Pekin’e 60 km mesafede 2000 yıllık tarihi ile Dünya harikası meşhur Çin Seddine gidiyoruz. Hani okul çağımızda uzaydan bile görünüyor diye duyduğumuz, 6.700 km uzunluğunda diye öğrendiğimiz, Bohai (Po Hay) denizinden başlayan doğuya doğru uzanıp Gobi çölü ile son bulan biz Türklerden korunmak amacıyla yapıldığına inanılan Çin Seddi’ne… Heyecan dorukta.

İki saatlik yolumuz varken biraz tarihinden bahsedeyim. Gideceğimiz yer Çin Seddi’nin ziyarete açık en bilinen üç geçitinden biri Juyongguan geçidi. Diğerleri Badaling ve Mitanyahu bölgeleridir.

2000 yıllık geçmişi olan Dünyanın el yapımı olan bu en uzun (yakın zamandaki arkeolojik bilgiye göre de uzunluğu 21 bin km) surların yapımı çağlar boyunca sürerken Çin’in 5 eyaletinden geçmiş. Tam olarak yapım tarihi bilinmese de Zhou Hanedanlığı döneminde çevre göçebelerin talanlarına engel olmak için yapıldığına inanılıyor. Daha sonra gelen krallar savunma sistemlerini geliştirmiş komşu krallıklardan gelecek saldırıları önlemek için surları genişletmiş. Komşularına da göçebeler için yaptık sizin için değil diye de olayı yumuşatmışlar. 😁

M.Ö 221 yılına gelindiğinde Qin hükümdarı kendini -ben ilk Qin İmparatoru, Qin Shi Huang’ım (Çin Şi Huan) diye ilan etrafta birbiriyle geçinemeyen 7 beyliği birleştirmiş. Bu beyliklere ait bütün küçük surları da kendi surları ile birleştirmeye başlamış. Netice; Adına uygun ilk Çin Seddi yapılmış oluyor. İş bilenin demişler. 😉 

Qin Hanedanlığı’ndan sonra Çin seddi Ming hanedanlığı döneminde de genişlemeye devam etmiş. Ve halen mevcut Çin seddi Ming Hanedanlığı dönemine aittir. Tuğla ve granitten inşa edilen Ming duvarı o dönemlerde stratejik bir öneme sahipti. Günümüzde çinliler; Surları aşanlar olabildi (Moğollar ve Mançuryalılar) ama hepsi de o dönem hanedanlığının zayıflığından ülkeyi fethettiler yoksa duvarın zayıflığından değil diyorlar. Benim bildiğim Cengiz Han duvarı bir kaç kez denedikten sonra aşmıştı.  Acaba öyle mi? Göreceğiz.

Tarihler boyunca cazibesini hiç kaybetmemiş. Halen yerli halkın bile çokca ziyaret ettiği tarihi merkezlerden biridir. Avrupalıların Çin Seddi’nden haberi 1605 yılında Portekizli kaşif Bento de Gois’in keşfi ile olmuş. Unesco 1987 yılında Çin Seddi’ni Prestijli Dünya Mirası Listesine almış. 2007 yılında da Dünya’nın 7 harikasından biri olarak seçmiş. Bizim gezeceğimiz Juyongguan geçidi sadece surlardan ibaret değil şimdi birlikte gezince göreceğiz kuleler ve tapınak da var. Bir görüntü vereyim sonra anlatırım. (Alttaki fotoğraf ilk bölüme çıkınca çektiğim kare yani alıntı değil 🤩)

Juyongguan Geçidi; Çin Seddinin üç önemli geçidi var. Bunlar Jiayuguan Geçidi, Shanhaiguan Geçidi ve Pekin Şehrine en yakın olan Juyongguan geçidi. Juyongguan geçidi Pekin’in Chanping bölgesinin Kuzeybatı’sındadır. Yapıldığı dönemdeki görevi askeri savunma sağlamaktı. Dev bir ejderha gibi kıvrımlı görüntüsü olan bu kısım Qin Shi Huang’ın zamanında Juyong surlarıyla birleştirilmiş Juyongguan adıyla günümüze kadar gelmiş. Geçidin kalesi Hongwu saltanı döneminde Ming hanedanlığına geçiş aşamasında inşa edilmiş. Birçok kez yıkılmış yeniden yapılmış. Gezerken gördük en son 1992 de epey restore edilmiş.

Juyongguan Geçidi Doğu’da 150 metre yüksekliğindeki Cuiping dağına kadar uzanır ve uzunluğu 1500 metredir.  Batı’da 351 metre yüksekliği olan Jingui dağına kadar uzanır 1.200 metredir. Geçitteki surlar aslında toplamda 4,150 metre uzunluğunda oval bir çerçeve gibidir. Yani gezilebilir bir uzunluğa sahip gibi görünse de vakit ve nefes önemli sorun. Nan Guan (Güney- Kapı) ve Bei Guan (Kuzey- Kapı) iki de kapısı var ve her kapının da kulesi var.

Park yerinde iner inmez hemen sağın solun fotoğrafını çektim. Çevrede alış veriş için dükkanlar ve cafeler var. Gerçekten çok heyecanlandım aynı Yasak Şehir’de hissettiğim gibi. Yaşanılması gereken duygular. Haydi birlikte gezelim yaşamak gibi olmasa da…

İlk fotoğrafta çıkış yerindeki ceviz ağacında kırmızı çaputları göründe biz de merak ettik ama sanki süsleme amaçlıymış gibi duruyor. Gerçi hemen arkasında tapınak var. Sonra eklerim. Şimdi hep beraber ağacın solundaki merdivenleri tırmandık. Sağ taraftaki fotoğraflar parktan görüntüler en alt kare de Juyongguan geçidi. Guan zaten kapı demek Juyong kapısı-geçidi. 😁

Rehberimiz; Kaleye tırmananların işini zorlaştırmak, savunmayı üst seviyede yapmak için basamakların bazıları kısa ve dar bazıları daha geniş ve yüksektir aman dikkat dedi. Her zaman sayardım da bu kez basamaklardan yuvarlanmayalım derken saymayı unutmuşum. Sanırım yine de 50 basamak vardı. Zira diğer taraftan iniş için çektiğim fotoğrafta 45 basamak var. 😁 Evet geçidin üstündeyiz. Yürümeye nereden başlayalım diye düşünüyoruz.

Rehberimiz Baydu Bey, Batı bölüm çok daha dik Doğu nispeten daha yaygın ve kolaydır dedi. Söz dinledik istikamet Doğu…  İkinci fotoğrafta görülen 45 adet bazen dar bazen ince basamakları dikkatlice indim zaten fotoğraf makinam ve çantam yeterince ağırdı. İlk fotoğrafta görülen birinci platform gözetleme kulesine doğru gidelim bakalım. Son fotoğrafta dikkat ettiyseniz kardiyovasküler 🫀ve serebrovasküler 🧠 hastalığı olanlar lütfen Çin Seddi’nde tırmanırken dikkatli olun yazıyor. Fotoğrafların üzerine tıklayın daha net görünürler.

İlk bölüme doğru giderken, işte AŞK bu! Çin Seddi falan dinlemez bulur bir yer asar kilidini, sevdiğine  mühürler kalbini.… 🔒💘 🔒 Şiir gibi oldu…

Aşk demişken Juyongguan geçidi ile ilgili hayli efsane varmış. Rehberimiz bize efsanelerden iki tanesini anlattı. Ben Meng’in hikayesini daha çok sevdim. Bu surların yapımında bir milyona yakın insan çalışmış. Çalışanların bir kısmı askerken, geri kalan çoğunluk zorla toplanıp getirilen köylülerden oluşuyormuş. İşte Meng Jiangnu’nun acı hikayesi, kocasının köylerinden zorla alınarak bu seddin yapımında çalıştırılmasıyla başlar. Meng, Kocası Fan Qiliang’dan uzunca bir süre haber alamaz ve hayli zor şartlarda günlerce yol kat ederek Çin Seddi’nin inşa alanına ulaşır. Önce sağa sola bakınır kocasını göremez. Önüne çıkan herkese sorar, “Qiliang’ı gören var mı?”  🥺  Kimseden ses çıkmayınca kocasının öldüğünü anlayan talihsiz Meng yüreği yerinden koparcasına öyle bir figan eder ki, Juyongguan’ın bir bölümü Meng’in yüreği gibi yıkılır. Yıkılan duvardan kocasının kemikleri çıkar. Göz yaşları içinde kemikleri toplayıp kendi bildiği gibi defneder. 😭 Ya işte böyle olmalı sevgi. Neyse biz surları arşınlayalım bakalım kaç metre. 😁    

İlk gözetleme kulesine geldik. Alttaki fotoğraflar. İki kule arası 200 metreymiş. O tarihte ağır silah olarak top ve tüfek vardı. Ama yine de duvarlar bu bölümde pek aşılabilir gibi değil. Yolun genişliğini buradaki döşenmiş taşlara bakarak tahmin ettik. Aşağı yukarı 3,5 metre kadar. Eh, yükseklik de makul seviyede. Başka yerlerde duvarın en geniş yeri 16 metre ve en dar yeri de ise 1,5 metre civarıymış.

Batı kısmında yürüyüş yapan çok fazla kişi yok gibi. Hava inanılmaz sıcak ve güneş tam tepemizde. Önder, “daha çıkmayalım” deyince ben biraz daha çıktım. Ama ikinci gözetleme kulesine varamadan döndüm. Zaten bu Doğu duvarında toplam 6 gözetleme kulesi var. Yani bu tırmanışta sadece 300 metre yürümüşüm. Sol taraftaki manzarada Juyongguan’ın Güney kapısındaki kule ve binalar görülüyor. Sanırım otel de vardı. Önderin olduğu fotoğrafta görülen ilk gözetleme kulesini (souvenir shop) hediyelik eşya dükkanına çevirmişler, üstü ise ev gibi görünüyor.

 

Kuzey kulesine geri dönünce, baktık daha vakit var Batı’ya da çıkalım dedik. Sağ üstteki fotoğraf Juyongguan Geçit Kulesinin Güneybatı kapı bölümü, biz ilk fotoğraftaki Kuzeybatı kapısı bölümüne gitmeye karar verdik. Üçüncü fotoğrafta da belli zaten Güneyde çok daha dik bir tırmanış var. Gerçi bakalım nereye kadar gidebileceğiz… Haydi.

Juyongguan Geçidi, tarihinde stratejik öneme sahip bir askeri garnizondu demiştim. İşte ilk karşımıza çıkan bu bina da arsenal diye geçiyor yani cephanelik… Toplar da görülüyor. Önündeki taş Stel de, daha önceki yazılarımdan hatırlarsınız, burada savaşan ya da görev yapanların onurlandırıldığı dikili bir taş. Top tüfek deyince aklıma hemen Çin Seddi’nde çekilmiş *Great Wall* filmi geldi. Tavsiye ederim can dostum blog arkadaşımın sayfası *Asli’nda.blog* da  güzel yorumunu seçtiği harika müzik eşliğinde  okuyabilirsiniz.

Önce şu merdivenleri çıkıp durumuma bakacağım sonra Önder’e gel devam edelim derim. Baydu rehberimizin dediği doğru bu surlar bir hayli dik. Üstelik bu bölümün sadece ilk gözetleme kulesine kadar olan merdivenlerin basamakları hiç aralıksız devam ediyor… Fotoğrafta görebilirseniz insanlar basamaklarda oturmuş dinleniyor bir başkası neredeyse 4 ayak çıkıyor. Zar zor 3 zikzaklı merdivenleri çıktım. Önder’e yok gidilmez dedim. Ama Doğu duvarının manzarası da görülmeye değerdi… 

Ah işte sadece kuleler yok tapınaklar da var demiştim. Aşağı indiğim zaman daha güzel fotoğraflar eklerim.  Buradan görünüş böyle.

Aslında çatı işçiliğini de eklemem gerek. Şu oyma ejderhalara bir bakınız. Tapınağın çatısında yine mitolojik bir hayvan üstünde insan betimlenmiş. Ve bu betimlemede sadece 3 adet mitolojik figürün olması, statüsünün orta-alt seviyede olduğunu düşündürüyor. 😁

Çıkamadığımız yerden geri dönünce, baktık daha vakit var. Tapınağı,gidip bir de Güneybatı kısmından çekeyim dedim. Adı Zhenwu olan bu tapınak Taocu bir Tapınak. Birazdan aşağı iner içine de bakarım. Gerçi yasak dediler ya bir şekilde bakarız.😉 Çatılarda kullanılan renklerin canlılığına hayran kaldım.  

Sonra aşağıya indik. Tapınağın adı çok, Xuanwu,  Xuandi ve Zhenwu *Gerçek Savaşçı* veya Zhenwudadi  *Büyük Dövüş İmparatoru* olarak da bilinirmiş. Çin’de tapılan güçlü bir tanrı, Taoizmde ise en büyük tanrı. Dövüş sanatı yapanların saygı duyduğu, Mançurya ve Moğolistan’ın da koruyucu tanrısı.

Ming hanedanından İmparator Yongle, Jignan savaşında yeğenini altederken Xuanwu-Zhenwu’dan ilahi yardım aldığını iddia etmiş. Ve Zhenwu’nun ölümsüzlüğünü anlatmak için birçok yerde Zhenwu Tapınağı inşa ettirmiş. Bir tanesi de bu, ama restore tarihi 2012 yani yeni sayılır.  İçerden bu iki fotoğrafı da Önder’in kamufle etmesiyle acilen çekebildim. Tanrı Zhenwu ve bir diğer yardımcı tanrı.

Bu arada Ceviz ağacına bağlanan kırmızı çaputların da dilek için olduğunu öğrenmiş olduk. Zira tanrı heykelinin ayak kısmındaki tabelada *tüm dilekler gerçekleşir, bol ,huzur ve servet* yazıyor o kırmızı kurdeleler de heykelin her tarafında var. Belli bir bağış karşılığında alıyor dua edip Ceviz ağacına bağlıyorsunuz. Bu kez bağlamadım. Tanrı heykeli hayli ilginç. 😉

Artık gidiyoruz parktaki otobüse yürürken zamanın saltanat arabalarını gördük. Grup arkadaşımız Davut Bey eşine poz verirken ben de hazıra kondum. Burası da eski han veya Kangle palace bahçe kısmıymış haliyle kısa sürede bu kadar fotoğraf.

      Sonra otobüse bindik. Şansımıza hava hala kapalı ve gri fotoğraf adına keyifli olmayacak. Panoramik şehir turu yaparak Yazlık Saray’a gidiyoruz. Rehberimiz yine saray falan aramayın manzaranın keyfini çıkarın dedi. Otobüsten iner inmez etrafımızı satıcılar çevirdi başıma şapka taktı biri ama almadık. Zor zahmet kalabalığı yararak hep beraber güvenlikten nasıl geçtik bilmiyorum. Çin’in nüfusunu düşünürsek çevrede yerli turistin çok olması da garip değil. Zaten bugün Pazar, onlar da buraya gezmeye gelirlermiş. Kenarda toplanırken karşımızda bir göl ve ejderha görünümlü kayık iskeleye yanaşıyordu. Rehberimiz anlatmaya başladı… 🤔

      Yazlık Saray *Qingyi Bahçesi – Yiheyuan *

      Garden of Clear Ripple *Berrak Dalgaların Bahçesi* Çin’ce adı * Qingyi Bahçesi- Yiheyuan* olarak bilinen saray Kunming gölü kenarındaki Wanshou tepesi üzerinde inşa edilmiş.  Sarayın inşasını İmparator Qianlong annesi’nin doğum günü kutlamalarını yapmak için 1750 yılında başlatmış. İmparator ailesi sarayı Yasak Şehir sıcağından kaçıp biraz serinlemek için tercih etmişler.

      Sarayın üzerine kurulduğu tepe Wanshou Tepesi de yine göl gibi Çin el yapımı. 😉  Ve evet Wanshou-Longevity Hill-Uzun Ömür Tepesi yine göl yapmak için kazıda çıkan taş toprakla yapılmış. Gerçi bölgede birkaç küçük göl vardı onları birleştirelim derken anlaşılan işi büyütmüşler. Zira gölün alanı rivayete göre Tiananmen Meydanının 4-5 katıymış, belki de daha fazla. Çinde böyle suni yapılmış göllerden birkaç tane var diyen rehberimizin anlatılarını dinlemeye devam. Etrafta saray aramayın karşı tepede görünen binalar saray değil tapınaktır. Alttaki fotoğraftan bakınız çok uzakta gidip göremeyeceğiz. Saraydan sadece birkaç bina kalmış. Bu arada ejderhalı 🐲 kayığı da görelim bakınız ne güzel.

          Çin’in kötü talihi burada da iş başında I. ve II. Afyon savaşları sırasında İngiliz- Fransız kuvvetleri tarafından saray yakılıp yıkılmış.  O dönemde sarayda yaşayan da İmparatoriçe * Dowager(dul) Cixi veya Dragon- Ejder Leydi lakaplı* cariyelikten gelme olduğu için hor görülmüş ama dediğim dedik de bir kadınmış.  Ömrünün son yıllarını burada geçirmeyi amaçladığı için 1888 yılında yeniden inşa ettiriyor adını da *Yazlık Saray –Yiheyuan * olarak değiştiriyor.

      1900 yılına gelindiğinde Boxer ayaklanması sırasında Yasak Şehirle birlikte burası tekrar yağmalanıyor. Yazlık Saray o tarihten sonra eski ihtişamını kaybediyor. 1924 yılında halka açılan sarayı Unesco’da 1998 yılında Dünya Mirası listesine almış. Bu bilgilerden sonra göldeki kemerli köprüye doğru yürüyoruz. Adı * Shiqikong Qiao- 17 Kemerli Köprü * bizi küçük adacığa Nanhu adasına götürecek… Bu güzel köprüyü önce görelim.

      Burası Pekin’in klasik Çin bahçesi, halk mesire yeri gibi ziyaret ediyor. Ejderha kayıkla ilerde olan başka adacıkları geziyor. Bir grup müzisyen var henüz çalmaya başlamadılar. Hediyelik eşya dükkanları, yeme içme büfeleri, dedim ya tipik mesire yeri. Diploma alan öğrenciler buraya gelip güzel manzarada fotoğraf çektiriyorlar.

      Kenarda sanki gölü seyreder gibi mermer bir kaide üzerinde konuşlanmış bir bronz öküz heykeli var. Çinlilerin *Altın Öküz* diye burnunu elleyerek şans diledikleri bu öküzün yanındaki tabelada; 1755 İmparator Qianlong’un hükümdarlığı döneminde Yazlık Sarayı sonsuza kadar sel felaketinden korumak için yapılmıştır yazıyordu. Hakikaten uygun yani arkasına geçip baktım sarayı gözlüyor gibiydi. Çinliler öküzlerin sel felaketini önleyecek kudrete sahip olduklarına inanırlar ve tüm su kanalları başında, göl kenarlarında benzer öküz heykeli görebilirmişiz.

      Sırtında görülen Çince yazılar da geleneksel *mühür* tarzı hatla yazılmış kasidedir. *Altın Öküz Üzerinde Yazıtlar* başlıklı seksen kelimelik kasideyi İmparator Qianlong yazmış.  

Köprü başını Qilin veya kylin olarak adlandırılan ejderha başlı mitolojik aslan tutmuş. Köprü boyunca da sanki yavruları var. Rehberimizin dediğine göre 500 küsür yavru Qilin’lerin hepsi birinden farklı. Evet öküz heykelinin etrafındaki küçük Qilin’lerdeki gibi. Öküz fotoğrafında biraz görülüyor gibi kolyeleri, ağız yapıları vs. 

Yazlık Saray da bu kadardı maalesef. Bu güzellikleri kayığa binerek, Wanshou Tepesindeki kalan tarihi mirasları görerek Çin Kültürünü yakından gözlemlemek çok daha keyifli olurdu. Hep söylüyorum tur ile gezince zaman yetersiz ve gezilecek mekan az oluyor. 🤷‍♀️ Donghuamen gece pazarından alışık olmadığımız yemek çeşitlerine bakarak geçiyoruz.

Birkaç fotoğrafda yemeklerden olsun her şey vardı… 🦂 🪱🤦‍♀️

Yerel lokantada yemeğimizi yedikten sonra biraz da Wangfujing Caddesinde gezindik.

      Wangfujing Caddesi, 700 yıllık geçmişe sahip bu caddenin ismindeki Wangfu-Aristokrat konağı, Jing’ de kuyu demektir. Yuan hanedanlığının son yılları ile Ming Hanedanlığı döneminin ortalarına kadar burası ticari faaliyetlerin yoğun olduğu bir alandı. Qing Hanedanlığı döneminde de on aristokratın konağı vardı.  Bu on konak sebebiyle caddeye Ten wu ile Wangfu (aristokrat konağı) caddesi denmiş. Sonra bölgede tatlı su kuyusu bulununca caddenin adına bir de Jing -kuyu eklenmiş olmuş Wangfujing. Şimdilerde kuyu yok olmuşsa da adı ve alttaki fotoğrafta görünen kapağı sembolik olarak kalmış. Wangfujing bu haline 2000 yılında gelmiş.

Ünlü markaların olduğu bu caddeyi bizim İstiklal’e benzetsem de ondan hayli geniş ve daha uzun olabilir. Sanırım 1.5 km kadar var, burası da trafiğe de kapalı. Cadde hayli kalabalık. Çok güzel ve üstelik ücretsiz olarak binilebilen alış-veriş arabaları var. Biz yürüdük. 🚶‍♀️🚶🏼

Wangfujing’in kuzey tarafına mutlaka uğrayın diyen rehberimizi dinledik. Çok haklıymış Snack- Aperatif sokağı ya da Barlar sokağı diyebileceğimiz bir yer. Havada asılı duran kırmızı fenerleriyle ambiyansın güzelliği anlatılmaz lakin çok kalabalık . Birazdan karşımıza çıkan görüntüye inanamadık. Sopalara takılmış akrepler resmen canlı. Satıcı, isteyene üç tane seçti hemen kaynar yağda kızarttı verdi. Bu kadar Akrep hem de canlı nasıl olur derken yerel rehberimiz çiftlikleri var üretiliyor dedi buyrun…

Size daha güzel fotoğraflar ile veda etmek isterdim ama hava karamak üzere bizler de otele dönmeliyiz abbas yarın sabah Xian yolcusu. Tekrar görüşünceye kadar hoşça, sağlık ve sevgiyle kalınız. 💞💞💞